Kreta kent een rijke historie die teruggaat tot 7000 jaar voor Christus. Kreta is het omvangrijkste en zuidelijkste eiland van de Griekse eilandengroep in de Middellandse Zee. Door de grote beschaving van de cultuur, die rond 3300 jaar voor Christus opkwam, wordt het Griekse eiland ook wel gezien als de thuishaven van Europese beschavingen. Nu is Kreta een geliefde vakantiebestemming voor liefhebbers van cultuur en historie. Natuurlijk spelen de bijzondere bezienswaardigheden ook een grote rol in de populariteit van het eiland. Kreta herbergt nog veel overblijfselen van de Minoïsche cultuur.
Geschiedenis van Kreta
Minoïsche beschaving
Kreta werd al vanaf 7000 jaar voor Christus bewoond. De beschaving was vooral afkomstig uit Klein-Azië en Noord Afrika. Ze huisvestte zichzelf in de grotten van het eiland waar ze zich bezighielden met het houden van vee. Uit vondsten is gebleken dat de werkzaamheden van deze beschaving ook bestond uit pottenbakken. Rond 3300 voor Christus breekt de Minoïsche periode aan. Deze loopt tot aan het jaar 1050 voor Christus en kan ingedeeld worden in een aantal tijdvakken. De naam van de periode is vernoemd naar Minos, de mythische koning. Zo kent Kreta de pre-paleistijd, oude-paleistijd, nieuwe-paleistijd, post-paleistijd en de oudheid. De pre-paleistijd van Kreta kenmerkte zich vooral door het begin van de overzeese handel.
Bewoners richtte zich vooral op het bewerken van koper en het maken van zegelstenen. Deze tekeningen zijn later van groot belang bij het ontstaan van de handtekening. De oude paleistijd startte rond 2000 jaar voor Christus. Steeds meer dorpsbewoners trekken naar de stad welke rijk was aan paleizen. Kreta floreerde door de handel in landbouwproducten. De opbrengsten van deze handel werden gebruikt voor het bouwen van een vloot. Zo werd Kreta veiliggesteld tegen aanvallen waar de in vrede met elkaar levende beschaving niet op zat te wachten. In de late paleistijd, omstreeks 1625 voor Christus, werd de samenleving uiteengerukt. Dit gebeurde door een uitbarsting van een vulkaan die ook de paleizen en gebouwen verwoeste. De Myceners kregen zeggenschap over het vasteland waarna Kreta een rijke natie werd die zich kenmerkte door de overzeese handel.
Klassieke oudheid
De Myceense volken werden steeds meer verdreven door Dorische stammen. De Doriërs regeerden Kreta met aristocratische hand. Dat resulteerde in veel onderlinge strijd waardoor de periode tussen 1150 en 650 voor Christus in Kreta ook wel bekend staan als de “dark ages”. Bewoners werden ingedeeld als echte Kretenzers, Eteo-Kretenzers en Ware-Kretenzers. Toch bleef de zeehandel op gang hoewel Kreta in deze periode een minder vooraanstaande rol speelde dan Corinthe en Iraklion. De Kretenzers leefde in deze periode vooral van piraterij. De afgelegen baaien van Kreta waren daarvoor een prima uitgangspunt. Deze piraterij zorgde er tevens voor dat de Romeinen steeds meer macht verkregen over Kreta. Marcus Antonius deed een verwoede poging, maar in 64 voor Christus was het Quintus Caecilius Metellus die Kreta veroverde en bij het Romeinse Rijk voegde.
Vroege middeleeuwen
Met de komst van apostel Paulus en diens leerling Titus, keerden ook de Kretenzers zich tot het Christendom. Het Romeinse Rijk deelde zich in 337 op in twee delen. Keizer Constantijn regeerde over de oostelijke helft van Kreta welke onder grote invloed van het Byzantijnse rijk kwam te staan. Dit zorgde ervoor dat Kreta een op zichzelf staande provincie werd. De Arabische tijd brak aan toen er in 673 hevige aanvallen op Kreta plaatsvonden. In 828 werd het eiland dan ook geheel in beslag genomen door de arabieren. Piraterij, slavernij en rooftochten speelden de hoofdrol. In 961 werd Kreta teruggewonnen door de Byzantijnen die onder leiding stonden van keizer Nikiforos Fokas.
Venetiaanse en Turkse overheersing
Kreta raakt verstrengeld in de tijd van kruistochten waarbij vooral de hoofdstad Constantinopel doelwit was. Plunderingen volgden en graaf Boudewijn van Vlaanderen werd keizer. Ook Venetiaanse kruisvaarders deelde daarin mee. Ze kregen Kreta in handen en noemden het Candia. Het was Genua dat Kreta in 1263 veroverde en het twee decennia lang in handen wist te houden tot aan de 13e eeuw. In 1645 kwam Kreta in handen van de Turken. De bevolking ging gebukt onder de verplichte werkzaamheden en de hoge belastingen die ze moesten betalen. Ook werd het Islamitische geloof opgelegd waardoor veel Kretenzers hun Christendom geheim moesten houden.
In 1692 volgde een opstand. Hoewel Venetië winnaar was, bleef Kreta onder Turks bewind. Een tijd van onderdrukking volgt waarbij Kreta in 1824 door de Turken aan Egypte wordt geschonken. In 1879 werd het Verdrag van Halepa gesloten. Kretenzers hoefde het leger van de sultan niet langer te dienen, en Grieks bleef de tweede taal van Kreta. In 1896 dwongen de Britten de Turken om nog wat toegeeflijker te worden. De Turken beantwoordden dit met een massamoord die vooral de inwoners van Chania hard trof. Uit naam van de koning nam het Griekse leger Kreta in. De Turken werden verdreven en de sultan stemde in 1898 in met autonomie.
Tweede Wereldoorlog en recente periode
De slag bij Kreta begon op 20 mei 1941. Dit gebeurde door de Duitsers vooral vanuit de lucht met zware bombardementen. Er breekt een guerrilla oorlog uit die vooral in de bergen van Kreta werd uitgevochten. Veel Kretenzers vinden de dood door de martelingen van de Duitsers. Hoewel Oost Kreta door de Italianen bezet was, sloten ze zich in 1943 toch aan bij Duitsland. 4 jaar later, in 1945 werd Kreta pas bevrijd. Een strijd tussen de communistische en rechtse partijen barste los en een burgeroorlog lag op de loer. Toch werd dit door Pandouvas voorkomen waardoor Kreta de dans ontsprong.
Kreta herbergt vandaag de dag veel historische nalatingen van de vele beschavingen die het eiland rijk is geweest. Zo zijn er Turkse invloeden te vinden, maar ook moskeeën, huizen uit de renaissance en kerken zijn goed bewaard gebleven. Kreta is een eiland met een woelige geschiedenis en herbergt de indrukwekkende resten van de oudste beschaving uit de historie van Europa.